Demban

Sian Wikipedia
Demban
Gambar ni napuran

Napuran (bahaso Indonesia: Sirih) sanga digoari muse "burangir" sanga "demban" ima sada suansuanan asli sian Indonesia na mangolu manginsir sanga magusande tu sada batang ni hau.[1] Molo dibagasan abahan, mangallang napuran hombar ma muse dohot gambir, pinang, timbaho dohot hapur. Alai molo gahat mangallang hapur, boi manega (periodentitis) mambahen sega ipon.[2]

Di halak Melayu, napuran on dibahen gabe obat (fitofarmaka), dung i dipangke muse tu acara adat rumpun Melayu. Di Indonesia, napuran on gabe flora khas sian propinsi Kepulauan Riau. Halak di Kepulauan Riau maniop tongtong adat mangallang napuran, sudung tu adat manambut tondong na ro tu huta ni halaki. Demban ima suan-suanan tangkasan di Indonesia na tubu manjilir manang mangusande tu kambona ni hau na asing.

Tanda ni Bona, Bulung, Parbue ni Demban[patota | patota mualna]

Demban on manjilir sahat tu 15 meter timbona. Bonani demban maruarna rata-rata dohot coklat, tingko do rupana, marruas dohot gabe inganan haruarni urat. Bulungna sada-sada songon ate-ate, marpunsu pinsur, tubu mardaka-daka, martampuk, dohot mangharuarhon uap na tabo molo dipisat. Ganjangna hira-hira 5 sahat tu 8 cm, dohot bidangna hira-hira 2 sahat tu 5 cm. Bungana bahat songon parbue dohot adong bulung pangondi hurang lobi 1 mm tingo jala ganjang. Parbue na tunggal ganjangna hira-hira 1,5 sahat tu 3 cm dohot adong bonang sari, alai di parbue borua ganjangna hira-hira 1,5 sahat tu 6 cm didia adong tolu sahat tu lima ulu ni putik na maruarna bontar manang hunik. Parbuena tingko jala maruarna rata-rata. Uratna lingga, gonong huhut maruarna cokelat manang hunik.

Tabu-Tabu dohot Lapatan ni Demban[patota | patota mualna]

Miak atsiri sian bulung napuran marisi miak reap (betlephenol), seskuiterpen, pati, diatase, gula dohot jat samak huhut kavikol na mangarihon gogo mamatehon binga, antioksidan, dohot limut. Napuran marpanghorhon tu bou daging na dipamullop simu dohot danpohul. Bulung napuran muse marbangko tumaon pendarahan mamalumhon lukka di laklak, dohot gangguan ponot pencernaan. Asingni, tong marbangko manghesuthon, mangharuarhon hohak, maluruhhon tijur, jala pasohon pendarahan. Somalna tu ubat igung, dipangke dua lombar bulung sogar Piper betle, dibasu, dibalun muse dipamasuk tu bagas ni igung. Asingni, bortian bahan aktif fenol dohot kavikol bulung demban pe boi digunahon ansiat pestisida suansuanan tu mamaresohon simu panghisap. Asingni, tong marbangko manghesuthon, mangharuarhon hohak, maluruhhon tijur, jala pasohon pendarahan. Somalna tu ubat igung, dipangke dua lombar bulung sogar Piper betle, dibasu, dibalun muse dipamasuk tu bagas ni igung. Asingni, bortian bahan aktif fenol dohot kavikol bulung demban pe boi digunahon ansiat pestisida suansuanan tu mamaresohon simu panghisap.

Hagunaon Ni Demban[patota | patota mualna]

Godang do hagunaon ni demban, tarsongon:

  1. Mandohoti di bagas hangoluan dohot angka paradaton padohot pajangkon angka tamu
  2. Ansiat ubat tu ragam ni sahit songon batuk, panopano, sahit ngingi alani marruang, mohop, hosong, suratan na bongkak, paiashon mata, dohot lan na asing.
  3. Ansiat ubat ruar songon lukka tutung, daring, baro, tarrungar, hansit mata, pamagohon rintop, dohot lan na asing.
  4. Mangarihon gogo pamatehon binga, antioksidasi dohot fungisida, tundal limut.
  5. Pamagohon uap badan na haruar sian simu dohot danpohul.
  6. Boi manahan pendarahan, mamalumhon lukka di sisik, dohot gugaan ponot pencernaan.
  7. Boi manghesuthon, mangharuarhon hohak, maluruhhon tijur, hemostatik, dohot pasohon pendarahan.
  8. Ansiat pestisida suansuanan tu mamaresohon simu panghisap.

Haitanna dohot Halak Batak[patota | patota mualna]

Demban nunga gabe pohu ni adat halak Batak Toba sian najolo. Sian najolo, dipangke do demban on di ulaon. Gomos do demban on dohot parbogason haugamoon. Adongdo muse ulaon goarna "Pasahat Demban", hasomalon on sangkam do tujuanna ansiat panghormaton tu sala sada dingkan. Tudosonna, tikki marsibuha-buhai adong 2 parsaut (parhata) ganupganup 1 parsaut sian sada bagian. Pihak paranak ma mamboan pinggan parsatabian na marisi boras, hepeng, dohot demban[3]. Asing sian i, tikki marujung ngolu natoras ni hela i dipasahathon do demban tiar parsantabian dohot hatahononhon ma di jolo ni maujana na rade do paranak patupahon sulangsulang pahompu tu ari namangihut. Dungi, tikki marujung ngolu hela manang boru i, ala so mangadati dope hela dohot boru i ndang talup parboru mangadopi parmonding ni hela manang boru i. Ala ni i ingkon jolo marsomba tu hulahula marhite pasahathon demban tiar parsantabian. Adong muse do na idokna "pasahat demban saor" tu pambahenna, ima hasomalon halak Batak Toba sian najolo sahat tu sonari andorang panuhoran ulaula musik Toba. Demban saor abor 3 demban dohot hepeng, hepeng i dihapithon ma tu demban.

Sonari on, molo hita bereng di huta sude do jolma boi mangallang deban. Alai somalna demban on di allang akka ina ina ni huta manang akka natua tua ni huta ale dang gabepattang ama ama manang dak danak mangallang on. Ale gabe hurang suman do di halak batak bolo ama ama mardemban. Demban on torop di pakke akka ina ina manang natua tua nihuta gabe lalap lalap

Sara Mangalang Demban[patota | patota mualna]

"Mangallang demban dibahen dohot pining, hapur, gambir, dohot timbaho. Mardemban nunga adong sian najolo. Molo mangallang demban nunga adong di accara adat Batak. Mangallang demban dang ingkon di accara adat. Mardemban pe boido di ari biasa. Mardemban pe boido di allang pas accara marpesta. Adong museng molo adong na ro tu jabu tutur. Alani dang na ingkon pas accara na adat mangallang demban. Molo di ari biasa pe boido." Sumber : Pangihutan Sitorus (Porsea). "Tu Marsuhap tu tinambor ni Natuatua , inganan ni angka namartua, namarsahala pia piga Adat2 , baru Angka sandu na gabe lahap2 tu adat dibadipangido do angka Demban .tudosna Demban tiar." Sumber : Jaltsolin Sinambela(Bakkara)

Pustaha[patota | patota mualna]

  1. [Mursito, B., Heru P (2002): "Tanaman Hias Berkhasiat Obat", alaman 59-60. Jakarta. Penebar Swadaya, diakses tanggal 27 Nopember 2020]
  2. Herman (27 November 2020). "Kebiasaan Menyirih Bisa Sebabkan Gigi Tanggal". 
  3. Wasti, Reni; Elmustian; Faizah, Hasnah (2020). "Study of General Literature in The Batak Toba Wedding Ceremony Process". JOM FKIP - UR Volume 7 Edisi 1 Januari - Juni 2020.