Dengke Mas

Sian Wikipedia
Dengke MasBatak Toba

Dengke mas manang dengke karper (Cyprinus carpio) ima dengke aek lango na mangarihon asam mangholit ringkot huhut nga mampar di Indonesia.

Di Indonesia, dengke mas pungka dipiara liat taon 1920-an. Dengke mas na adong di Indonesia marupohan dengke mas na diboan sian Cina, Eropa, Taiwan dohot Jepang. Asingni “dengke mas punten” dohot “dengke mas majalaya” marupahon omo pillit di Indonesia. Das tu tingki on nga tardapot 10 dengke mas na boi diidentifikasi marbingkas karakteristik morfologisnya.

Lapatan[patota | patota mualna]

Di Indonesia, dengke mas mangarihon sasadia goar pandok ima:

  • Kancra
  • Tikeu
  • Tombro
  • Raja
  • Rayo
  • Ameh

manang goar asing dos dohot huta penyebarannya.

Sistematika dohot Morfologi[patota | patota mualna]

Pande Dr.A.LBuschkinel di RO.Ardiwinata di taon 1981 mambagi ragam ni dengke gabe dua, ima:

  • Mas na marsisik biasa
  • Dohot kumpai na sirip na ganjang.

Na parjolo dibagi muse ragamna gabe dua, ima

  • Na sisikna biasa
  • Na sisik na gelleng

Adong do dengke mas na boe sipanganon dohot na holan gabe dengke pauli. Ragam ikan mas na gok sisik ima ragam ni dengke mas na sisikna biasa, na tutur di sude dagingna. Ragam ni ikan on masuk ma tu ragam ni dengke mas majalaya, dengke mas punten, dengke mas si nyonya dohot dengke mas na rara.

Jala adong do dengke mas namasuk tu ragam ni dengke mas na saotik sisikna, songon: dengke mas kaca jala didok do “mas gajah”. Molo ragam ni dengke pauli ima songon mas kumpai, mas kaca dohot mas koi. Molo sasara morfologis, dengke mas mampuna badan na agak ganjang. Pamanganna di ujung tonga na adong dua pasang sungut na gelleng. Jala andos dengke mas hungkup dohot sisik bandanna. Dang holan dengke mas pauli, dengke mas sipanganon pea dong do sisikna.

Laho pasinurhon[patota | patota mualna]

Adong do piga piga massam lao pabalgahon dekke on,ima

  • Dibaen tu tobat (dibahasa indonesia Kolam) nadibaen di sada hauma na,

Jala dibaen siallangonna dilean gea,dohot sipata dibahen bulung bulung paet manang bulung nalain asa gabe tontong las rohani nasida di tobat i.

  • Mangolu sandiri, ima di tao toba.

Sarita parhambangon di Indonesia[patota | patota mualna]

Pandok ni Djoko Suseno (2000), di Indonesia parjolo sahali Ihan karper marasal sian natur Eropa dohot Tiongko na laos marhambang gabe dengke budidaya na mansai ringkot. Tagan ni i, pandok ni R.O Ardiwinata (1981), dengke karper na marhambang di Indonesia dirimpu mulana marasal sian Tiongkok Selatan. Digorahon, budidaya dengke karper diboto naung marhambang di Galuh (Ciamis), Jawa Barat di parsitongaan ni abad pai-19. Masarakat sainganan digorahon nunga manggunahon kakaban - substrat tu pelekatan tolor dengke karper na tarbahen sian ijuk - di taon 1860, ala ni i budidaya dengke karper di tobat Galuh dipudunhon nga marhambang marpulu-pulu taon nasalpu. Angkup ni i parserahan ni dengke karper di luat Jawa na asing, didok tarjadi di parmulaan nu abat pai-20, sumurung tung tartompa "Jawa Perikanan Darat" sian "Kementrian Pertanian" (Hamakmuron) tingki i. Sian Jawa, dengke karper sihambanghon tu Bukittinggi, (Sumatra Barat) taon (1892). Ihut tu si dihombangkon di Tondano (Minahasa, Sulawesi Utara), taon 1895, Bali Selatan (Tabanan) taon 1903, Ende (Flores,NTT) taon 1932 dohot Sulawesi Selatan taon 1935. Angkup ni i, taon 1927 na dipangidoni Jawatan Perikanan Darat tingki i parohon ragam ni dengke karper sian nagari Bolanda, ima Galisia ("karper gajah") laos di taon 1930 diparohon dengke parker Frankisia ("karper kaca"). Pandok ni Djoko Suseno (2000), padua ragam karper i mansai dihalomohon ni angka pangula alani sibukna na lobi tabo, suksuk, sugana otik jala parbalgana na lobi hatop dibandinghon sian ragam ras lokal na marhambang di Indonesia na sai laon. Taon 1974, songon pandok ni Djoko Suseno (2000), Indonesia mangirimhon dengke karper ras Taiwan, ras Jerman dohot ras fancy carp sian Taiwan, Jerman, dohot Jepang. Taon 1977 Indonesia mangimpor "ikan karper ras yamato" dohot "ras koi" sian Jepang. Ragam ni ras karper na diimpor di bagas parkembanganna hape, mancai maol do diradoti alani hasasaor na dohot dengke na naoung adong di Indonesia na sai laon sampe manjadi parsilangan dohot patubuhon ragam ras na imbaru.

Aturan dohot Hasomalam ngolu[patota | patota mualna]

Dengke mas lomo mangolu di aek na tawar na aekna dan bagas dohot pardalan ni aek na so padoras hu, songon tii ni sunge manang tao. Dengke mas tongtong mangolu denggan di luat dohot hatimboan 150 - 600 meter di ginjang sisik ni aek laut (dpl) dohot ruas 25 - 30 °C. Nangpe marhorong dengke aek tawar, dengke mas sipata didapothon di aek na longalonga manang muara ni sunge na bersalinitas (kadar sira) 25-30%. Dengke mas marhorong "omnivora", ima dengke na boi mangalang angka ragam ni sialangon, nang pe sian suansuanan manang binatang renik. Alai, sipanganon hadohoanna ima suansuanan manang binatang na tardapot di dasor dohot topi ni paraekon.